Ellerimiz iş ve günlük hayattaki ihtiyaçlarımızı sürdürebilmemiz ve hayatımızı idame ettirebilmemiz açısından en önemli vücut yapılarının başında gelmektedir. Günlük hayatta ellerimizi o kadar çok kullanıyoruz ki herhangi bir yaralanma geçirip fonksiyon kaybına uğrayana dek ellerimizin ne kadar önemli olduğunun farkında bile varmıyoruz çoğu zaman.
El yaralanmaları ev kazaları, iş kazaları ve trafik kazaları gibi birçok farklı sebeple oluşabiliyor. Bu yaralanmalar kesilme, ezilme, sıkışma şeklinde meydana gelebiliyor. Bu tür yaralanmalar özellikle dirsekten parmaklara kadar uzanan tendon, damar ve sinirleri etkiliyor.
Dirsekten el bileğine kadar uzanan kaslar, ön kolun ortalarından itibaren tendon şeklinde parmak uçlarına kadar devam eder. Tendonlar sayesinde parmak ve el bileği hareketleri yapılır. Parmaklarda aynı zamanda tendonu tutan pulley adını verdiğimiz kirişler bulunur. Tendonlar makara sistemi gibi çalışarak el ve parmak fonksiyonlarının sorunsuz çalışmasını sağlarlar.
Ön kolda kasların ve tendonların yanı sıra, kasları besleyen damarlar ve onların motor ve
duyu fonksiyonunu sağlayan sinirler geçer. Bu yapılar birbirine çok yakın yer aldıkları için
travma, kaza gibi durumlarda beraber yaralanabilirler.
Fleksör tendonlar, el bileğini ve parmakları bükmeye, kapatmaya yarayan tendonlardır. El
bileğinde en sık görülen yaralanmalar da fleksör tendon yaralanmalarıdır.
Fleksör tendon yaralanması olan kişilerde parmaklarda ve el bileğinde bükme hareketi yapılamayabilir. Tendonlarda kesilme durumu varsa en kısa sürede cerrahi ile tamir edilmesi gerekir. Cerrahi süresi uzarsa kesilen tendon uçları birbirinden uzaklaşabilir ve bir araya getirip tamir edilmesi zorlaşabilir. Mikrocerrahi yöntemlerle hekiminizin uygun gördüğü şekilde cerrahi işlem yapılır.
Cerrahi sonrası tamir edilen tendonların korunması amacıyla3-4 haftalık atel uygulaması yapılır. Özellikle dinamik ateller tendonların pasif kayma hareketini yapmasını sağlar ve iyileşme sürecinde tendonlarda yapışıklık oluşmasını önler.
Ameliyattan sonra erken dönemde fizyoterapistinizle çalışmaya başlamanız önemli. Artık uzun süre immobilizasyon yerine erken dönemde kontrollü hareket prensibi el fonksiyonlarının eski haline dönmesi için önem kazanmıştır. Erken dönemde çalışmalara başlanmazsa tendonlarda yapışıklık oluşabilir ve tenoliz ameliyatı gerekebilir. Tenoliz, yapışıklıkları temizlemek için el cerrahınız tarafından yapılan bir işlemdir.
Yapılan cerrahi işlemin başarı oranı sonrasında göreceği fizik tedavi sürecine bağlıdır. El
cerrahisi ve el rehabilitasyonu beraber ayrılmaz bir bütündür. Cerrahi ne kadar başarılı
geçtiyse fizik tedavi süreci de o kadar başarılı sonuçlanır.
Bu nedenler erken dönemde doktorunuzun bilgisi ve yönlendirmesi ile el rehabilitasyonuna
başlamak fonksiyonları geri kazanmak açısından çok önemlidir.
Erken dönemde pasif hareketler ile tendonların kayması sağlanır ve yapışıklıkların önlenmesi
amaçlanır.
Dış bölgedeki dikişler iyileştikten sonra skar dokuya yönelik yumuşak doku mobilizasyonları
ve skar doku masajı yapılır. Skar dokunun sertleşmesini azaltmak, esnekliğini arttırmak el
ve parmak fonksiyonları açısından önemlidir.
Tendonların iyileşme süreci devam ettikçe kaldırabilecekleri yük ve gerilim oranı arttıkça
aktif hareketlere, tendon kaydırma egzersizlerine, germe ve fonksiyonel egzersizlere
geçilir.
Kişinin aktif hareket ve kavrama fonksiyonları geliştikçe el ve el bileği kasları
güçlendirme çalışmaları başlar. En kısa sürede tam hareket kabiliyeti ile kişinin iş ve
sosyal hayatına dönmesi sağlanır.
El yaralanmaları sonrası rehabilitasyon süreci yaralanmanın tipine, etkilenen yapılara göre
değişiklik gösterir. Dokuların iyileşme mekanizmaları ve süreleri göz önünde bulundurularak
kademeli şekilde program ilerletilir. Tendon yaralanmalarına ek olarak damar ve sinirlerde
hasar varsa bu durumda iyileşme süreci uzun olabilir. Bu süreçte sabırlı olunmalı ve
doktorunuz ile fizyoterapistinizin tavsiye ve görüşlerine uymalısınız.
Kişinin mevcut durumuna ve dokunun iyileşme sürecine göre terapi programı haftada 3-4 gün
olacak şekilde planlama yapılır.
El rehabilitasyonunun tecrübeli ve profesyonel ellerde yapılması çok önemlidir. Zira
tendonlara fazla yük ve gerilim binmesi tekrar tendonların kopmasına ve ikinci bir cerrahiye
sebep olabilir.
El rehabilitasyonunda, el alanında uzman ve deneyimli fizyoterapist ihtiyacınız için randevu
alabilirsiniz.